Ewa Jabłońska 

tel. 797 375 191

Beata Węsierska Wesoła

tel. 502 687 698

Centrum Psychologii Zwierząt

Sięgając początków udomowienia psa, pamiętaj że zwierzęta te stały się bliskie człowiekowi głównie ze względu na korzyści, jakie płynęły ze wspólnej koegzystencji. Pies i człowiek pomagał sobie nawzajem. Człowiek zapewniał psom pożywienie i schronienie, pies zaś w zamian ochraniał zagrody, domostwa oraz pomagał w zdobywaniu pożywienia.

To właśnie dzięki szczekaniu pies zyskał sobie tak wielką przychylność i popularność u człowieka. Ludzie bardzo szybko zorientowali się że psy, które koczowały w pobliżu ludzkich osad w naturalny dla nich sposób, szczekaniem odstraszały wszystkich intruzów i informowały o zbliżającym się niebezpieczeństwie: o podchodzących do zagród zwierzętach i ludziach.

Dziś nasi psi przyjaciele w większości przypadków nie muszą pracować. Trzymamy je w domu głównie dla własnej przyjemności. Ich podstawowym zadaniem na dziś jest dotrzymywanie nam towarzystwa, a szczekanie nie jest dla nas już tak istotne jak kiedyś. Dziś wolimy, alby nasze psy nie szczekały za dużo i nie były zbyt hałaśliwe. Spokój i obojętne nastawienie psa do nowych rzeczy i sytuacji (np. pukających do drzwi gości, spotykanych na spacerach innych zwierząt) jest zachowaniem przez nas obecnie szczególnie pożądanym.

Czym właściwie jest szczekanie?

Szczekanie u psa jest formą komunikacji. To zachowanie polegające na przekazywaniu informacji innemu osobnikowi. Psy komunikują się za pomocą mowy ciała, przy pomocy zapachu oraz właśnie wydawanych dźwięków. Szczekanie jest więc naturalną formą komunikacji dźwiękowej. Do niej należy poza szczekaniem: warczenie, wycie, skomlenie, piski oraz skowyt, dyszenie czy też westchnienie.

Porozumienie za pomocą dźwięków jest powszechną formą komunikacji u wielu gatunków zwierząt. Różne dźwięki mają swoje określone znaczenie i zazwyczaj są zrozumiałe dla innych członków tego samego gatunku.

Zauważmy, że pies chętnie korzysta z dźwiękowej formy komunikacji w sytuacjach, gdzie inna forma przekazania informacji jest utrudniona np. kiedy zwierzęta są w dużej odległości od siebie, kiedy się nie widzą, bądź w przypadku kiedy zwierzę jest samotne i chce przywołać do siebie inne osobniki. Pies często szczeka gdy chce zwrócić na siebie uwagę.

Szczekanie u psa może mieć różne znaczenie:

• może pełnić rolę informacyjną – psy bardzo często szczekają, po to by zwrócić uwagę na np. nadchodzące osoby bądź inne zwierzęta. Funkcja informacyjna w tym wypadku nie mówi nam, czy pies ma dobre czy złe zamiary. Jest jedynie alarmem podnoszącym i zapowiadającym gotowość psa do działania – wzmacnia zwyczajnie jego czujność.
• może pełnić rolę ostrzegawczą – take szczekanie u psa jest wolniejsze i o niższej tonacji. Przy takim szczekaniu ważna jest postawa ciała psa, która sygnalizuje gotowość do ewentualnego ataku.
• może być oznaką frustracji – psy często szczekają kiedy czują się samotne. Taka forma szczekania jest sposobem na przywoływanie swoich pobratymców. Najczęściej jest reakcją na zamknięcie psa w domu bądź pozostawienie go na dłuższy czas w osamotnieniu. Przy dużej frustracji takie szczekanie może przejść w skowyt lub wycie.
• może być oznaką pobudzenia - np. okrzykiem wzniesionym na powitanie swojego opiekuna.
• może być oznaką radości – szczekanie może pojawić się u czworonoga podczas zabawy, na widok smyczy (pies kojarzy ją z wyjściem na spacer), czy na widok miski (kojarzy sekwencję zachowań, które są charakterystyczne dla czynności karmienia).  
• pojedyncze szczeknięcie może być formą reprymendy - np. matki w stosunku do swoich szczeniąt.
• może być formą groźby w celu odstraszenia innych psów - np. w przypadku gdy jeden z nich znalazł coś cennego i nie chce się tą zdobyczą podzielić.  

Jak widać, szczekanie służy psiakom do kształtowania postaw społecznych. Jest zachowaniem naturalnym. Szczekanie w zależności od kontekstu i sytuacji może sygnalizować dobre bądź złe zamiary.

Na pytanie, czy możesz oduczyć psa szczekania? Odpowiadam - oczywiście że nie.

Nawet więcej, nie powinieneś psu zabraniać szczekać. Nie powinieneś karcić psa za szczekanie – to tak jak byś karcił człowieka za to, że mówi.

A co z natarczywym szczekaniem? Czy możesz wpłynąć na zachowanie psa, który nadmiernie oszczekuje gości, inne zwierzęta czy konkretne sytuacje?  Jak najbardziej TAK.  

Wiedz, że nadmierna wokalizacja jest zachowaniem patologicznym nad którym należy wręcz popracować. O tym jakie są przyczyny nadmiernej wokalizacji u psa i jak poradzić sobie z takimi zachowaniami, przeczytasz w oddzielnym artykule. 

Ewa Jabłońska